اقتصاد شوکه شد

انتخاب میلیادر آمریکایی به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهور این کشور بازار‌های جهانی را دچار نوسان و سرمایه‌داران را شوکه کرد. در حالی که بسیاری از تحلیلگران عنوان کرده بودند انتخابات آمریکا تاثیر چندانی بر اقتصاد جهانی ندارد، اما شوک ایجاد شده از انتخاب دونالد ترامپ آنقدر زیاد بود که اکنون عنوان می‌شود برگزیت هم اینقدر اقتصاد اروپا و جهان را دچار نوسان نکرده بود. تقریبا تمامی بازار‌های سرمایه در اروپا و آسیا سقوط کردند و این تنها بازار سرمایه خود آمریکا بود که از زلزله انتخاب ترامپ جان سالم به در برد. طلا گران شد و در گستره وسیع اقتصاد کشور‌های مختلف از جمله ایران تحت تاثیر انتخاب میلیاردر آمریکایی قرار گرفت. در ایران علاوه بر افت ۱۵۰۰ واحدی شاخص بورس، شاهد افزایش حدود ۳۰ هزار تومانی قیمت سکه، افزایش قیمت دلار و کاهش قیمت نفت بودیم.

،وقتی از تاثیر انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران حرف می‌زنیم در واقع بیش از هر چیز به موضوع برجام اشاره داریم که اکنون بیش از یک سال از آن می‌گذرد و کم کم تاثیرات اقتصادی آن آشکار می‌شود. به دنبال توافق برجام تحریم‌هایی که اقتصاد ایران را دچار مشکلات جدی کرده بود لغو شدند، اما اکنون با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا بیم آن وجود دارد که موانعی بر سر راه اجرایی شدن برجام قرار گیرد. مسئولان بلند مرتبه ایرانی البته عنوان می‌کنند اجرای برجام فارغ از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور آمریکا خواهد بود الزامی است و هیچ کس نمی‌تواند توافق حاصل شده را نقض کند. یک تحلیلگر مسائل اقتصادی با بیان اینکه معتقدم با بر سر کار آمدن دولت ترامپ هم به طور کلی خطر عمده ای توافق هسته ای و قرارداد خرید هواپیما را تهدید نمی‌کند، ادامه می‌دهد: «قرارداد خرید هواپیماهای جدید هم می‌تواند انجام شود، چرا که خود سرمایه داران بزرگ امریکایی که فروشنده هواپیما هستند به کاخ سفید فشار می‌آورند تا این معامله انجام شود و سفارش‌ها را به ایران تحویل دهند.» سعید لیلاز درباره وضعیت بازارهای ایران و واکنش منفی آنها به پیروزی ترامپ می‌گوید: «آسمان به زمین نیامده است. واکنش بازارهایی مانند بورس، طلا و... به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ناشی از هیجانات روانی در بازار است و اهمیت استراتژیک ندارد. در بازارهای ایران در کوتاه مدت شاهد تلاطم‌هایی خواهیم بود، اما در میان مدت همه چیز به روند قبلی خود باز می‌گردد و این واکنش بازار بورس و سایر بازارها جای نگرانی ندارد.» مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز در رابطه با تاثیر اقتصادی انتخاب ترامپ بر ایران عنوان می‌کند: «معتقدم باید بیشتر به توانایی خودمان فکر کنیم. البته ممکن است مقداری تاثیر داشته باشد که بیشتر آن بار روانی است اما اگر بتوانیم مشکلات خودمان را در داخل حل کنیم و درایتی در مسائل اقتصادی و سیاسی داشته باشیم، نتیجه انتخابات آمریکا تاثیر چندانی بر اقتصاد ما نمی‌گذارد.» با وجود اینکه حتی پس از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا بسیاری از اقتصاددان‌ها و فعالان اقتصادی بر این باورند که این انتخاب تاثیر چندانی بر اقتصاد ایران ندارد، اما بازار‌های مختلف ایران روز گذشته به این انتخاب عجیب واکنش نشان دادند. تحلیلگران مسائل اقتصادی نوسانات رخ داده را هیجانی می‌دانند و می‌گویند در بلند مدت این مساله ادامه ندارد.
افت ۱۵۰۰ واحدی شاخص بورس
بازار سرمایه هیجانی‌ترین بخش اقتصاد است و عمدتا اولین تاثیرات از یک رخداد سیاسی، اجتماعی و... را بورس‌ها می‌پذیرند. بورس‌های جهانی به انتخاب ترامپ واکنش نشان دادند و تقریبا همگی سقوط کردند. پس اعلام نتایج انتخابات و پیروزی ترامپ، بازار غیرقابل کنترل شد. شاخص داو ۷۰۰ واحد افت داشته است. ناسداک و اس اند پی ۵۰۰ نیز پنج درصد کاهش داشت، به طوری به پایین ترین حد خود رسیده است. این درحالی است که نیک کی ژاپن ۵/۵ درصد کاهش داشته است. گفته می‌شود بانک مرکزی ژاپن و وزارت دارایی این کشور، جلسه اضطراری برگزار کردند. بازار سرمایه ایران به دنبال انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا دچار نوسانات شدیدی شد. بورس تهران در همان ساعات ابتدایی گشایش، ۱۵۰۰ واحد افت کرد و صف فروش سنگین برای بسیاری از سهام‌ها تشکیل شد. رئیس سازمان بورس در واکنش به سقوط بورس ایران می‌گوید: «این بحث تاثیرش محدود و کوتاه مدت است. آن چیزی که در بلندمدت در بازار سرمایه ما تاثیرگذار است فاندامنتال شرکت‌ها و موضوعات مربوط به سودآوری آنهاست.» شاپور محمدی می‌افزاید: «خوشبختانه اقتصاد ایران رشد مناسبی را تجربه می‌کند و صادرات ما خوب است. بازار سرمایه ما هم تحت تاثیر عوامل بلند مدت و کلان است. پیش‌بینی من این است که بازار سرمایه ما چشم‌انداز مناسبی داشته باشد و ان‌شاءا... شاهد رشد مناسبی خواهیم بود.» همچنین دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری درباره ریزش شاخص‌های بورس بلافاصله پس از اعلام نتیجه انتخابات در آمریکا می‌گوید: «ریزش شاخص‌ها هیجانی بوده و مانند سایر بازارها که با تغییرات مقطعی همراه است این بازار نیز به صورت کوتاه مدت درگیر جو روانی خواهد بود.»بهروز خدارحمی می‌افزاید: به دلیل اینکه کشور ما چندان با صنایع بین‌المللی در ارتباط نیست از آسیب پذیری کمتری در این موارد برخوردار است. او تصریح می‌کند: «به زودی شاهد تعادل در بازار خواهیم بود و جای نگرانی نیست و باید به جنبه‌های مثبت این انتخاب فکر کرد. به نظر می‌رسد شعارهای تندی که دونالد ترامپ علیه ایران سر می‌داد تنها برای جمع کردن آرا بود.»خدارحمی خاطر نشان می‌کند: «باید از این فرصت برای موازنه بهره برد. ترامپ اولین رئیس‌جمهوری است که دارای پیشینه سیاسی نبوده و برادرخواندگی نیز با صهیونیست‌ها ندارد و توان و تمرکزش بیشتر بر مسائل داخلی کشورش خواهد بود.»
گرانی ۳۰ هزار تومانی سکه
انتخاب ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا به افزایش قیمت طلا انجامید. طلا روز چهارشنبه حدود پنج درصد جهش یافت و به بالاترین قیمت در شش هفته گذشته رسید. هر اونس طلا برای تحویل فوری در معاملات روز جاری بازار سنگاپور ۹/۴ درصد افزایش یافت و به ۴۰/۱۳۳۷دلار رسید که بالاترین قیمت از ۲۷ سپتامبر بود. در بازار نیویورک، هر اونس طلا برای تحویل در دسامبر آخرین بار ۲/۴ درصد یا ۷۰/۵۳دلار افزایش نشان داد و در ۲۰/۱۳۲۸دلار ایستاد. بهای معاملات این بازار روز سه‌شنبه ۹۰/۴ دلار یا ۴/۰ درصد کاهش یافته و در ۵۰/۱۲۷۴دلار بسته شده بود. پیش از این سیتی ریسرچ در یادداشتی نوشته بود: نوسان طلا در صورت پیروزی دونالد ترامپ ممکن است بالاتر رفته و به ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۰ دلار در هر اونس صعود کند. به نظر می‌رسد این بار در مقایسه با برگزیت، زمان بیشتری طول خواهد کشید تا ریسک پذیری بازار بهبود پیدا کند. به گفته مارک واتکینز، مدیر سرمایه‌گذاری منطقه‌ای در گروه پرایوت کلاینت بانک آمریکا، اگر ترامپ برنده شود ابهامات زیادی درباره اهداف سیاست وی وجود دارد که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران در کوتاه مدت به سوی طلا سرازیر شوند. اعلام نتایج انتخابات آمریکا بازار سکه در ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داد، چنانکه هر دقیقه شاهد نوساناتی در قیمت سکه بودیم. قیمت سکه تمام حدود ۳۰ هزار تومان افزایش یافت. نیم سکه حدود ۱۰ هزار تومان و ربع سکه حدود شش هزار تومان گران شد. محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه طلا و جواهر می‌گوید: «آینده بازار قابل پیش بینی نیست.»
نفت سقوط کرد
پیروزی غیرمنتظره ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، منجر به سقوط آزاد قیمت و انواع شاخص‌های معتبر نفت‌خام در بازار شده است. بر این اساس، قیمت نفت وست‌تگزاس اینترمدیت آمریکا تا رکورد پایین ۴۳ دلار و هفت سنت در هر بشکه سقوط کرد که بیش از چهار درصد نسبت به قیمت نهایی معاملات سه‌شنبه کاهش یافت و در ادامه، معاملات تا سطح ۴۳ دلار و ۶۸ سنت بهای آن بهبود پیدا کرد. از سوی دیگر قیمت نفت برنت دریای شمال هم، با ۵/۲ درصد کاهش به سطح ۴۴ دلار و ۷۷ سنت سقوط کرد. به گفته جمیل احمد، نایب رئیس تحقیقات بازار در شرکت FXTM، سرمایه‌گذاران کاملا در وضعیت ریسک‌گریزی قرار گرفته‌اند. پیروزی ترامپ پیامدهای منفی بر قیمت نفت خواهد داشت.معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت با اعلام اینکه شرکت‌های نفتی آمریکایی عملا با صنعت نفت ایران هیچ گونه همکاری نمی‌کنند، تصریح می‌کند: «حتی برای فعالیت و مشارکت احتمالی شرکت‌های نفتی آمریکایی در صنعت نفت ایران محدودیت و ممنوعیت‌هایی تعریف شده است.» امیر حسین زمانی‌نیاانتخاب می‌گوید: «دونالد ترامپ غیر قابل پیش بینی‌تر است.»
دلار گران شد
هم‌زمان با تحولاتی که در بازارهای مالی به ویژه بورس، طلا، نفت و ارز در حوزه بین‌الملل ایجاد شد، اعلام نتایج انتخابات آمریکا و پیروزی ترامپ بازارهای داخلی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد. در کنار ریزش شدید که در بازار بورس تهران امروز دیروزاتفاق افتاد بازار ارز هم دچار نوسان شده و قیمت دلار تا حدود ۵۰ تومان نسبت به روز گذشته افزایش داشته است. این در حالی است که پیش‌بینی صرافی‌ها و دلار فروشان در بازار بر این است که احتمالا قیمت‌ها تا ۳۷۰۰ تومان نیز پیش خواهد رفت. بررسی میدانی از شرایط بازار ارز در محدوده فردوسی حاکی از آن بود که بسیاری از صرافی‌ها در حال حاضر فروش دلار را متوقف کرده‌اند. پرس و جوی این موضوع از آنها با این توضیح همراه بود که اولا نرخ‌ها به شدت دچار نوسان شده و هنور ثابت نیست و می‌تواند تا عصر با روند افزایشی همراه باشد از این روز ترجیح بر این است که فعلا فروش متوقف شده تا کمی بازار آرام شود. همچنین عنوان می‌کنند که حتی اگر بخواهیم دلار بفروشیم فعلا جنسی در اختیار نداریم، چرا که به دلیل افزایش تقاضایی که در روز گذشته از سوی مردم وجود داشت، تقریبا موجودی در دسترس به صفر رسیده است. صرافی‌ها درباره اینکه تا چه اندازه نتایج انتخابات توانسته بر بازار تاثیر گذاشته باشد، می‌گویند که در حالت عادی نباید بازار ما نسبت به این انتخابات واکنش خاصی داشته باشد، اما متاسفانه بازار ارز ایران به شدت جوگیر اخبار خارجی و حتی داخلی بوده و بسیار پیش می‌آید که در چنین شرایطی مردم بر اساس پیش‌بینی خود برای خرید و فروش اقدام می‌کنند که با تغییر تقاضا به طور طبیعی نرخ‌ها نیز دچار نوسان شده و افزایشی می‌شود که در این فضا دلالان استفاده لازم را می‌برند. البته صرافی‌ها عنوان کرده‌اند که تا یکی دو روز آینده این جو موجود در بازار ارز از بین رفته و شرایط می‌تواند به حالت عادی برگردد. از سوی دیگر دلار فروشان آزاد (دلالان بازار ارز) گاه قیمت‌هایی بالاتر از آن‌چه صرافی‌ها روی تابلوهای خود قرارداده‌اند اعلام می‌کنند ولی در مجموع هر دو گروه منتظر افزایش قیمت هستند از این رو ترجیح می‌دهند اگر اکنون نرخ‌ها پایین‌تر است فروشی نداشته باشند و در زمان رشد بیشتر قیمت‌ها دلار را با قیمت بیشتری به فروش برسانند. در حال حاضر بیشترین تغییر نرخ ارز در بازار برای دلار بوده اما یورو و پوند نیز با کمی رشد همراه بوده است. این در حالی است که دلار تا ۳۶۳۰ تومان خریداری شده و تا ۳۶۷۰ و ۳۶۸۰ تومان برای فروش تعیین شده اما فروش چندانی وجود ندارد. در عین حال که یورو تا ۴۱۰۰ و پوند تا ۴۵۷۰ تومان قیمت فروش خورده است.

tgju.org