کاهش نرخ سپرده و تاثیر آن بر بازارهای مالی(بخش اول)

نرخ سود بانکی طبق اعلام رسمی بانک مرکزی به ۱۵% کاهش خواهد یافت. این کاهش می تواند اثرات مثبت و منفی بر اقتصاد کشور به خصوص بر نرخ تورم و نرخ ارز داشته باشد. که نیازمند برنامه ریزی های منظم و دقیق از سوی مسئولین ذیربط می باشد. با روی کار آمدن دولت یازدهم در سال ۹۲ و بالا بودن نرخ تورم در سالهای گذشته عمده فعالیت دولت بر کاهش نرخ تورم گذاشته شد. به طوری که توانست آن را تا پایان کار دولت تک رقمی نماید. مهمترین کاری که دولت را در این امر موفق نمود بالا نگه داشتن نرخ سود بانکی و همچنین ثابت نگه داشتن نرخ ارز بود.

با بالا بودن سود سپرده ها مردم سرمایه های خود را در بانک ها سپرده گذاری کرده و دیگر این که سرمایه های سرگردان وارد بازار نمی شود که منجر به افزایش تقاضا و در پی آن شاهد تورم بالا باشیم. پس کاهش نرخ سپرده های بانکی تاثیر بسزایی در سطح تورم خواهد داشت. به این لحاظ که با کاهش سود، سرمایه های مردم از سپرده های بانکی خالی و به سمت سایر بازارهای کالایی و یا بازارهای مالی سرایز خواهد شد. این روند اگر از سوی دولت به درستی مدیریت و کنترل نشود مجددا شاهد افزایش نرخ تورم خواهیم بود.

از آن جهت که تقاضا برای کالاها افزایش یافته که اگر سطح عرضه متناسب با تقاضا افزایش نیابد در نتیجه باعث افزایش قیمت شده و می تواند تورم را به طور قابل توجهی بالا ببرد. آنچه که در این مدت از روند کاهش نرخ تورم به دست آمد این است که دولت با توجه به حجم عظیم نقدینگی به خصوص در سه ماه نخست سال ۹۶ اما با بالا نگه داشتن نرخ سپرده های بانکی و همچنین ثابت بودن نرخ ارز توانست بر مشکل نرخ بالای تورم فایق آید. همان طور که گفته شد و کارشناسان این حوزه هم بر آن مهر تایید زنند بالا بودن نرخ سودهای بانکی و ثابت بودن نرخ ارز توانست این نرخ لجام گسیخته را مهار و آن را تک رقمی نماید. اما ثابت بودن نرخ ارز پیامدهای ناگوار دیگری هم بر اقتصاد کشور به دنبال خواهد داشت که مهمترین آنان را به طور خلاصه می توان این گونه بیان کرد:

۱- از بین رفتن صنعت و تولید داخلی و اشتغال: با ثابت ماندن نرخ ارز تولید داخل گران خواهد شد اما تولیدات خارجی نرخی ثابت پیدا خواهند کرد. که این عمل موجب ارائه سوبسید به تولیدات خارجی و عدم حمایت تولیدکنندگان داخلی خواهد شد.

۲- قاچاق: زمانی که نرخ ارز توسط دولت ثبات بماند بازار واردات ما طبیعتا بیشتر خواهد شد و برای آن که از تولید داخلی حمایت کنیم شروع به بستن تعرفه بر واردات می نماییم همین تعرفه خود عاملی است برای قاچاق.

۳- از بین رفتن صادرات: با ثابت ماندن نرخ ارز در شرایط تورمی طبیعتا صادراتمان را گران کرده ایم. و این یعنی از دست دادن مشتریان خارجی به سبب گران بودن کالاهای داخلی. حال که نرخ سود بانکی طبق تصویب بانک مرکزی کاهش خواهد یافت و از طرفی نرخ دلار هم در این چند روز اخیر روند صعودی به خود گرفته است. طبیعتا باید منتظر افزایش در قیمت کالاهای تاثیرگذار بر نرخ تورم باشیم. باید دید تدبیر تیم اقتصادی دولت در صورت به وجود آمدن تورم برای محار آن چه خواهد بود. در گزارش بعدی به تاثیرات افزایش نرخ ارز بر صنایع خواهیم پرداخت.