وضعیت بازارهای مالی

بورس اوراق بهادار تهران در ورطه کم واکنشی سهامداران قرار گرفته و اوضاع ناخوشایندی را تجربه می کند. همچنین آنقدری دچار رکود شده که دیگر حتی به کوچکترین مولفه های مثبت تاثیرگذار هم توجهی ندارد. در این ماه های سپری شده از سال ۹۶ اخبار و سیگنال های خوبی به گوش می رسید مانند رشد کامودینی ها در بازارهای جهانی، مانند سرب که در این بازه زمانی رشدی بالغ بر ۹ درصد داشته، سنگ آهن که در تغییرات خود با رشد ۱۲ درصدی همراه بوده است و همچنین روی به عنوان یک کالای کلیدی با رشد ۵ درصدی همراه بود. اما با توجه به این رشدهای قیمتی در جهان هیچ واکنشی از سوی سهامداران بورسی نظاره گر نبودیم. از این بحث که بگذریم تورم ایران بعد از مدتها تک رقمی بودن، خرداد ماه را با تورم دو رقمی پشت سر گذاشت که این دو رقمی شدن تورم می توانست بر بورس تاثیر مثبتی بگذارد زیرا آنچه در سالیان گذشته دیده بودیم تورم خود دلیلی بر انگیزه خریداران بورس بود. علت سوم را می توان در رشد دلار جستجو کرد. دلار که در سه ماهه نخست سال قدرتی برای بالا رفتم نداشت با شروع فصل تابستان نظاره گر افزایش قیمت این ارز پرطرفدار بودیم که این افزایش قیمت می تواند به طور مستقیم تاثیرخود را بر شرکت های صادرات محور بورسی گذاشته و در نتیجه این فرایند شاهد افزایش قیمت این گونه سهام ها باشیم. با توجه به عوامل تاثیرگذار یادشده که هر کدام به نوبه خود این قدرت را خواهند داشت که شاخص بورس را مثبت نمایند اما آنچه که به آن یاس و ناامیدی و کم واکنشی در ابتدای این گفتار تعبیر شد اجازه تغییرات مثبت در بورس را نداد. که باید این اتفاق مهم رخ داده را در عوامل زیر جستجو نمود:

۱- ریسک های سیاسی داخلی و خارجی: آنچه که مشخص است چه در ایران و چه در منطقه خاورمیانه ریسک های سیستماتیک وجود دارد که تاثیر بسزایی در بورس و به طور کل بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت. به طور مثال جنگ¬هایی که در کشورهای همسایه ایران در حال وقوع است و تهدیدهایی که از سوی داعش و دیگر کشورهای همسایه صورت می پذیرد. همچنین باید قطر را هم به این ریسک ها اضافه نمود. تصمیماتی که سایر کشورهای عربی در قبال قطر خواهند گرفت خود تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت. اما در مورد ریسک های داخلی هم به ذکر این نکته باید بسنده کرد که تردیدهای سیاسی که در چینش دولت دوازدهم وجود دارد. این که رئیس جمهور برای تیم اقتصادی خود چه نفراتی را انتخاب خواهد نمود که بی شک این چیدمان و تصمیمات آنها تاثیر مستقیمی بر نهاده های اقتصادی و در راس آن بورس خواهد گذاشت.

۲- نگرانی از توقف طولانی مدت نمادها بعد از برگزاری مجامع: یکی دیگر از عوامل نگرانی و دلسردی و مسدود شدن سرمایه سهامداران بسته شدن طولانی مدت نمادهای بانکی است. این نمادها که جزو بزرگترین و معتبرترین شرکت های بورسی به حساب می آیند از این جهت سرمایه های بیشتری را از سوی سهامداران به خود جذب کرده اند مورد توجه خیل عظیم سهامداران هستند. اما متاسفانه به دلیل بی تدبیری و عدم نظارت دقیق بر عملکرد آنها موجب توقف طولانی مدت این گونه نمادها شده است. که این اتفاق موجب نگرانی سهامداران آنها شده است. از طرفی طبق اعلام، این نمادهای بانکی زیان های انباشته بسیاری در صورت های مالی خود دیده شده که در صورت بازگشایی امکان آب شدن سرمایه سهامداران وجود دارد. که این ماجرا سبب سلب اطمینان از بازار بورس شده است. از سویی دیگر موسسات اعتباری غیرمجاز هم عاملی شده بر این عدم اطمینان سرمایه گذاران؛ بسیاری از همین موسسات با وعده سودهای نامتعارف پول سرمایه گذاران را جذب خود کرده اما در عمل نتوانسته به وعده های خود عمل کنند و دچار خلف وعده شده و حتی بعضی از آنها تا تعطیلی کامل هم پیش رفته اند. این دو موضوع مهم دست یه دست هم داد تا یک جو ناامیدی و عدم اطمینان به بازار سرمایه علی الخصوص بازار بورس ایجاد کند و تا انجا پیش رفت که به نوعی عدم نبود پول و سرمایه کافی این روزها بازار سرمایه را آزرده خاطر کرده و رکود سنگینی را بر بازار بورس تحمیل کرده است. که این نیازمند تدبیر عاجل مسئولین است. اما در خصوص فصل مجامع هم بخواهیم بگوییم آنچه در سال های گذشته به خاطر داریم هر زمان که نزدیک به فصل مجامع میشدیم شاهد افزایش اقبال سهامداران و سرمایه گذاران برای خرید بودیم اما به دلیل وضعیت نامساعد اقتصادی که گریبان گیر شرکت های بورسی شده این قضیه تسری یافته در بین فعالان بازار که اولا بعد از بسته شدن این نمادها چه موقع بازگشایی خواهند شد و دوما چه زمان سودها تقسیم خواهد شد.

۳- تعلل نهاد ناظر در عرضه های اولیه: از سوی نهاد ناظر بازار هم هیچ تلاشی برای جذابیت بیشتر بازار رخ نداده است که بتواند سرمایه گذاران را به بازار جذب نماید. یکی از مهم ترین کارهایی که می توانست از طریق این نهاد ناظر صورت گیرد و باعث جذب و ورود پول بیشتری در بورس شود عرضه های اولیه است. که این اتفاق از ابتدای سال ۹۶ تا به حال رخ نداده و تنها یک مورد بود که آن هم به دلیل ابهام در صورت های مالی به وقت دیگری موکول شد. که اگر این اتفاق مهم روی دهد در جذب پول جدید نقش زیادی را ایفا خواهد کرد.

۴- عامل مهم دیگری که باید عنوان نمود جهش قیمت های تعداد اندکی از سهم هاست که در ماه های گذشته رخ داده است. این قیمت ها کماکان بالاتر از ارزش ذاتی آنهاست و همین امر توجیهی برای کم واکنشی و رکود بازار شده است. تمامی عوامل ذکر شده سبب ناامیدی و بی توجهی سرمایه گذاران به بازار بورس شده است. به جرات می توان گفت بسیاری از فعالان این عرصه پول و سرمایه خود را از بازار بورس خارج کرده و به سمت بازارهای مالی و موازی دیگر آورده اند. طبق بررسی هایی که صورت گرفته بیشتر این گونه پول های سرگردان به سمت بازار ارز (دلار،یورو،درهم) سرازیر شده است. به طوری که بعد از پایان ماه رمضان و شروع فصل تابستان افزایش تقاضا برای خرید ارز علی الخصوص دلار آغاز شد. به طوری که قیمت دلار بعد از یک توقف طولانی در یک کانال قیمتی شروع به افزایش قیمت نمود و توانست کانال های قیمتی و محدودهای مقاومتی تعیین شده را به آسانی عبور کند. البته به اعتقاد برخی کارشناسان این افزایش تقاضا برای خرید دلار به خاطر آغاز فصل تابستان و مسافرت های پیش رو می باشد. اما نمی توان تمام این افزایش قیمت ها را تنها به این دلیل مربوط دانست. مطمئنا خروج سرمایه ها از بازار بورس و سرازیر شدن به بازار ارز مهم ترین دلیل آن می باشد. همسو با این افزایش بهای دلار، یورو ارز رقیب هم بیکار نماند و آن هم شروع به افزایش قیمت نمود. در انتها باید عنوان نمود که با توجه به ورود پول های جدید به بازار ارز انتظار نظارت بیشتر و توجه به این گونه بازارها کمترین خواسته ای است که از سوی فعالان انتظار می رود. به طور مثال در بازار ارز وجود بازارساز یک مسئله مهم در کنترل هیجانات خواهد بود و این انتظار وجود دارد که این نهاد ناظر تنها کنترل کننده هیجانات در مواقع افزایش های بی رویه قیمت باشد نه این که با عرضه های نابجا موجب رکود در این بازار را به مانند بورس فراهم آورد. به امید روزی که نهادهای نظارتی با انجام بهینه وظایف خود هرچه بهتر و بیشتر بتوانند بازاری سراسر پرامید و به دور از استرس های نابجا را فراهم آورند. که این کوچترین انتظار تمام فعالان بازارهای مالی است.

www.tajmirexchange.com